Zločin koji je čekao da se dogodi
Podaci prikupljani godinama u sudovima, publikacijama i istraživanjima su predstavljeni u obliku izložbi, dokumentaraca, predavanja i debata kako bi se javnost upoznala sa činjenicama o ratu na Kosovu i stvorio nov, inkluzivni prostor za stvaranje kolektivnog pamćenja.
Izložba u znak sećanja na 1620 nestalih tokom oružanog sukoba na Kosovu i odmah nakon njega, uključujući 1998-1999. godinu, dolazi u vreme osuđivanja i otkrivanja novih masovnih grobnica za koje se sumnja da ih ima još mnogo na teritoriji Srbije.
Podaci o 1620 osobe na ovoj izložbi nisu podaci o nestalim ili nenađenim ljudima, već su podaci o osobama na silu nestalim, otetim, ubijenim i sakrivenim u masovnim grobnicama. Više od 20 godina koje su prošle od izvršenih zločina nad stanovništvom Kosova, one su otuđene. Potraga za njima, kao i pronalaženje, time su još više zamršeni.
Nad tim tragovima i dokazima nikla je trava.
Bilo jednom je uobičajen početak svake bajke. U ovom slučaju, radi se o početku priče o ratu. Iz nevinog ugla deteta otvara nam se jedan svet koji ne bi trebalo da pripada stvarnosti, poput bajke.
O izgradnji ovog spomenika razgovaralo se sa roditeljima i porodicama žrtava, i ova izložba izražava njihovu želju da ih se sećaju jedinim preostalim predmetima jednog prekinutog detinjstva.
Politička kriza na Kosovu razvijala se od kraja 80-tih i tokom 90-tih godina, da bi od sredine 1998. godine kulminirala oružanim sukobom u kojem su učestvovale snage SRJ i Srbije, kao i snage Oslobodilačke vojske Kosova ili OVK. Tokom tog sukoba došlo je do incidenata u kojima su VJ i MUP koristili prekomernu i nasumičnu silu, što je za rezultat imalo oštećenja civilne imovine, raseljavanje stanovništva i smrt civila. Uprkos naporima da se kriza okonča, što je uključivalo dovođenje međunarodne verifikacione misije na Kosovo, sukob se nastavio do 24. marta 1999. godine pa i nakon toga, kada su snage NATO-a započele vazdušnu kampanju bombardovanja ciljeva u SRJ. Ta kampanja završila se 10. juna 1999. godine, a snage SRJ i Srbije tada su povučene s Kosova.
Ismet Jonuzi është piktor dhe skulptor që jeton dhe punon në Kosovë. Në ekspozitën ‘Struktura e Paqes’, ai solli para shikuesve tri skulptura të ndërtuara nga armët të cilat ishin përdorur gjatë luftës në Kosovë e që artisti i gjeti në një fabrikë ku i kishin mbledhur për t’i shkatëruar. Në praktikat e tij artistike ai këto armë i ka shfrytëzua për të krijuar skulptura, kështu duke ua ndërruar funksionin e duke i kthyer në vepra artistike.
Wade Goddard fotografoi konfliktin, ushtritë, shkatërrimet dhe viktimat në Kosovë, që nga fundi i vitit 1997 deri në fundvit të 1999-tës ai punoi për revistën New York Times dhe Newsweek. Puna e tij nuk mbaroi aty sepse ai u kthye në Kosovë edhe gjatë viteve 2000 – 2001, duke dhënë kontributin e tij për gazeta dhe revista të tjera evropiane.
